Σύνδρομο Βρεγματικού Λοβού

Ο βρεγματικός λοβός στο σύνολο του ευρίσκεται στην εξωτερική επιφάνεια του εγκεφαλικού ημισφαιρίου, εξαιρώντας μόνο το τετράπλευρο λοβίο, και χωρίζεται σε δύο έλικες, στην πρώτη και δεύτερη βρεγματική έλικα, από την διαβρεγματική έλικα της οποίας ο κάθετος κλάδος δημιουργεί το σύνορο με την ανιούσα βρεγματική έλικα, ενώ ο οριζόντιος κλάδος της διαχωρίζει την πρώτη από τη δεύτερη βρεγματική έλικα. Στο βρεγματικό λοβό ευρίσκονται και οι πολύ σημαντικές περιοχές 40 και 39, δηλαδή η υπερχείλιος και η γωνιώδης έλικα, πάνω από την κατάληξη της αύλακας του Sylvious.

Η πληθώρα ελίκων στην οπίσθια και κάτω περιοχή του βρεγματικού λοβού δημιουργεί σύγχυση όσον αφορά το διαχωρισμό και την ένταξη των συγκεκριμένων ελίκων στο βρεγματικό, ή στον κροταφικό ή στον ινιακό λοβό.

Για το λόγο αυτό άλλωστε και επειδή παρατηρείται μία έντονη λειτουργική δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή, είναι αναγκαίο να αναφερόμαστε σε μία βρεγματο-κροταφο-ινιακή περιοχή.

Βλάβες στο βρεγματικό λοβό προκαλούν συγκεκριμένες διαταραχές, οι οποίες είναι  πραξικές, σωματικού σχήματος, λόγου, κινητικές, μυϊκές, ισορροπίας και οπτικές.

1. Πραξικές διαταραχές

Είναι γνωστό ότι βλάβη στην οπίσθια περιοχή του βρεγματικού λοβού προκαλεί συγκεκριμένες απραξίες, όπως η ιδεοκινητική, η απραξία βάδισης και η κατασκευαστική. Βέβαια οι πραξικές διαταραχές εξαρτώνται από τον ημισφαιρικό εντοπισμό της βλάβης, δηλαδή αν πρόκειται για το κυρίαρχο ή το δευτερεύον εγκεφαλικό ημισφαίριο.

2. Διαταραχές του σωματικού σχήματος

Στο βρεγματικό εδρεύουν οι μυοαρθρωτικοκινητικές δραστηριότητες σε συγχρονισμό με την αίσθηση του σώματος στο χώρο, την οπτική αντίληψη και τις γενικότερες χωρικές έννοιες. Βλάβη λοιπόν στον βρεγματικό λοβό προκαλεί σωματοαγνωσιακά φαινόμενα, ανάλογα με τον εντοπισμό της στο κυρίαρχο ή στο δευτερεύον ημισφαίριο.

Δηλαδή αν η βλάβη εντοπίζεται στο δεξί ημισφαίριο οι δυσχέρειες θα αφορούν το αντίπλευρο μισό τμήμα του σώματος, θα υπάρχει δηλαδή ημισωματοαγνωσία, η οποία θα συνοδεύεται από νοσοαγνωσία και αίσθηση περίεργων αισθημάτων από τον ασθενή.

Αν η βλάβη εντοπίζεται στο αριστερό ημισφαίριο θα κυριαρχήσουν αμφίπλευρες δυσχέρειες αγνωσίας του σωματικού σχήματος στο χώρο ή/και απτική αγνωσία.

3. Διαταραχές του λόγου

Η κατώτερη βρεγματική έλικα του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου και συγκεκριμένα η υπερχείλιος έλικα ή περιοχή 40, και η γωνιώδης έλικα ή περιοχή 39, η οποία συμμετέχει στην αισθητική αφασία ή αφασία Wernicke, έστω και αν η περιοχή του Wernicke ανήκει στον κροταφικό λοβό. Το βασικό παθολογικό στοιχείο του λόγου, σε βλάβη αυτών των περιοχών του βρεγματικού λοβού, είναι η αλεξία και μάλιστα η αμιγής αλεξία, δηλαδή δυσχέρειες μέχρι και αδυναμία ανάγνωσης.

Σε αυτές τις δυσχέρειες ανάγνωσης είναι πολύ σημαντική και η συμμετοχή οπτικο- κινητικών και χωρικών δυσχερειών, γεγονός που δείχνει πάλι τη συμμετοχή των γειτονικών λοβών στη συγκεκριμένη λειτουργικότητα.

Τέλος οι διαταραχές λόγου που παρατηρούνται από βλάβη στο βρεγματικό λοβό είναι αμνησιακή αφασία, αλλά και αφασία αγωγιμότητας, με διακοπή της δέσμης που ενώνει τις περιοχές Wernicke και Broca και η οποία περνά από τις περιοχές 39 και 40.

4. Κινητικές διαταραχές

Βλάβη στο βρεγματικό λοβό είναι δυνατόν να προκαλέσει κινητικές δυσχέρειες παρετικού τύπου, ημιπληγία ή μονοπληγία. Όμως στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να δούμε κατά πόσο υπάρχει η συμμετοχή βλάβης του μετωπιαίου λοβού, ιδιαίτερα της ανιούσας μετωπιαίας έλικας, ή ακόμα βλάβη στις εν τω βάθει προβολικές ίνες.

5. Μυϊκές διαταραχές

Βλάβη στο βρεγματικό λοβό σε συνδυασμό με κινητικές διαταραχές προκαλεί ατροφία των μυών ή αμυατροφία, κεντρικής προέλευσης.

6. Διαταραχές ισορροπίας

Οι διαταραχές ισορροπίας από βλάβη στο βρεγματικό λοβό έχουν αταξικό χαρακτήρα, πολλές φορές όμοιο με αυτόν της παρεγκεφαλιδικής αταξίας.

Βέβαια θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι η βλάβη διακόπτει τις οδούς της παρεγκεφαλίδας προς άλλες φλοιώδεις περιοχές, κυρίως προς το μετωπιαίο λοβό, γεγονός που είναι δυνατόν να συμβαίνει ανάλογα με το βάθος εντοπισμού της βλάβης.

7. Οπτικές οπτικο-κινητικές διαταραχές

Οι οπτικοκινητικές διαταραχές είναι πολύ σημαντικές και οφείλονται σε διακοπή λόγω της βλάβης τμημάτων της οπτικής οδού, γεγονός που τροποποιεί το οπτικό πεδίο του ασθενή.

Επιπλέον σπάνια παρατηρούνται και οπτικές παραισθήσεις.

Επίσης θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και οπτικοκινητικές διαταραχές, οι οποίες οφείλονται σε διακοπή συγκεκριμένων συνδετικών οδών από τον ινιακό λοβό προς άλλες εγκεφαλικές φλοιώδεις περιοχές, κυρίως του μετωπιαίου λοβού.

Θα επαναλάβουμε πάλι ότι σημαντικό ρόλο στο σύνδρομο του βρεγματικού λοβού παίζει το είδος της βλάβης, δηλαδή αν πρόκειται αγγειακή βλάβη, για μετατραυματική βλάβη, για βλάβη λόγω όγκου ή ατροφίας.